Baarle Nassau
Mijn Brabantse tante Mien zei vroeger altijd: “Al gaan wij varkens kijken in Ulicoten, dan ga ik mee.” Nou, wij gaan ook altijd graag mee, maar varkens zijn niet zo ons ding, maar zijn wij wel in de buurt van Ulicoten. Wij gaan naar Baarle Nassau en natuurlijk ook Baarle Hertog. Velen van u zullen er wel van gehoord hebben en er misschien ook wel eens geweest zijn.
Baarle, een bijzonder plekje in Nederland
Op zo’n 110 kilometer van Amsterdam, maar ook van Brussel vindt u dit bijzondere plekje. Het is niet dat de grens met onze Zuiderburen door dit dorp loopt, maar Baarle heeft te maken met een enclave en niet met één Belgische enclave, maar met dertig! En deze lopen kriskras door Baarle ongeacht wegen, huizen en tuinen. Met speciale stoeptegels en plaatjes in het wegdek worden de enclavegrenzen zichtbaar gemaakt. Bij de voordeur kan je zien of deze in België of Nederland is, omdat bij de huisnummerbordjes de nationale driekleur staat.
Baarle-Hertog is Belgisch en heeft 22 enclaves omgeven door Nederlands grondgebied. De officiële grens met België ligt bij het kerkdorp Zondereigen.
Enclaves
Baarle-Nassau is Nederlands en heeft 8 enclaves, waarvan 7 sub-enclaves in twee van de Belgische enclaves liggen. Nummer 8, het gehucht Castelré, ligt in Belgie. Als je het ons vraagt: een heel ingewikkelde situatie, maar wel leuk omdat het zo uniek is. Trouwens voor wie het wil weten: Ulicoten ligt in de gemeente Baarle-Nassau.
Voor wie het leuk vindt om een aantal enclaves te bezoeken, is er in Baarle (startpunt Singel 1, Baarle-Nassau) een wandeling, die langs 12 enclaveborden gaat. https://www.visitbaarle.com/beleven/toeristische-routes/enclavebelevingsroute-5fafcac3983f6f77f51f3fe6
Even tijd voor geschiedenis.
De enclaves zijn er al heel lang. Het is eigenlijk allemaal ontstaan aan het einde van de 12de eeuw door een grensconflict tussen Hertog Hendrik I van Brabant en Graaf Dirk VII van Holland. De hertog sloot zich aan bij de Heer van Breda en werd leenman en hierbij kreeg hij extra land. Zo kreeg je Baarle-Hertog en Baarle-onder-Breda. In 1403 trouwde de dochter van de Heer Van Breda met de Duitse graaf Engelbrecht I van Nassau-Siegen, die toen Heer van Breda werd en de naam Baarle-Nassau ontstond. Er is daarna eigenlijk nooit meer iets gebeurd met de verdeling van de enclaves. Ook niet toen de grens tussen Spanje en Republiek Nederland werd vastgesteld of in 1830 doen Belgie een eigen land werd. Sinds 1995 zijn de enclavegrenzen officiële Rijsgrenzen geworden.
Baarle Nassau
Eerste wereldoorlog
De enclaves waren natuurlijk ook in de Eerste Wereldoorlog een bijzonder gebied, waarbij België door de inval van Duitsland bij de oorlog werd betrokken en Nederland neutraal bleef, waardoor de Belgische enclaves in Nederland niet werden bezet. De oorlog zorgde voor een enorme vluchtelingenstroom richting Nederland. Bij het postkantoor van Baarle Hertog kwam het illegale briefverkeer hierdoor al snel op gang en er werd een militaire zendstation in een van de Belgische enclaves opgericht. Door de grote prijsverschillen aan weerskanten van de grens tierde de smokkel welig. Voor wie hier meer over willen weten, is de WO1-wandeling van 4,2 kilometer door Baarle-Hertog-Nassau leuk.
https://www.visitbaarle.com/beleven/toeristische-routes/wo-1-verzetspad-5b8ec3d72a5ab08d15baccb9
Mocht u nog verder geïnteresseerd zijn in de Eerste wereldoorlog, dan is misschien het Dodendraad in Zondereigen wat voor u. Hier is ook een wandeling, die u langs het oorlogsmonument en een deel van het traject van de vroegers dodendraad voert. De Dodendraad was een elektrische versperring aan de grens tijdens de Eerste Wereldoorlog. Deze was door de Duitsers geplaatst langs de grens van Knokke tot aan Aken.
Mocht u niet voor de geschiedenis gaan, dan heeft de omgeving van Baarle u nog heel veel natuurschoon te bieden of lekker winkelen in het gezellige Breda of Tilburg. Wij blijven in deze blog nog even bij het natuurschoon, maar zullen zeker nog een keer in een blog een bezoek brengen aan Breda of Tilburg, ook zeker een bezoek waard.
Mooie natuurgebieden in de omgeving van Baarle
Baarle Nassau
Vallei van het Merkse
Een (uiteraard) grensoverschrijdend natuurgebied gevormd door het riviertje de Mark. De Markvallei heeft om het kronkelend riviertje een gevarieerd landschap met bossen en akkers. Een heerlijk gebied om te wandelen en ook al u niet van dwalen houdt met veel wandelroutes.
Landgoed de Hollandse Bossen
Bestaat uit lanen, bossen en akkers/weilanden en verbindt de verschillende natuurgebieden in Brabant en Vlaanderen. In het grensgebied zijn ook kleine hoogteverschillen. Het landgoed is ook verbonden met het Merkse, maar ook de Chaamse bossen. Als wandelaar krijg je het idee, dat de diverse gebieden een geheel is.
Baarle-Hertog-Nassau, een leuke plek om te bezoeken door zijn unieke situatie, geschiedenis, maar zeker ook voor uitstapjes in de natuur of een bezoekje aan een leuke Noord-Brabantse stad of even langs in België.